Abcoude en zijn Geingebied staan voortdurend bloot aan ‘ernstige’ bedreigingen. Nieuwe, al dan niet noodzakelijke infrastructuur, vormt één van die bedreigingen. Het spoor tussen Amsterdam en Utrecht en het oude stationsgebouw bij Abcoude maken decennia lang deel uit van de karakteristieke overgang tussen het oude dorp en het Geingebied.

Begin jaren 1990 dreigde deze overgang verloren te gaan. Het tweebaansspoor voldeed niet meer en moest verdubbeld worden tot een vierbaansspoor. De minister van Verkeer en Waterstaat startte een studie naar de verschillende manieren waarop de verdubbeling ter hoogte van de kruising van het Gein gestalte zou kunnen krijgen. Eén van de varianten – de goedkoopste en daardoor favoriet bij de minister – was de ‘maaiveldvariant’. Deze variant hield in dat het dorp Abcoude en het Geingebied gescheiden zouden worden door een vierbaansspoor met aan weerszijden een geluidsscherm. Een van de bewoners riep het schrikbeeld op van een “Berlijnse muur” tussen Abcoude en het Geingebied.

Onder aanvoering van Rien Nouwen, voorzitter van de daartoe speciaal opgerichte Vereniging Bescherming Spoorbuurt Abcoude, werd in eendrachtige samenwerking met onder meer de vereniging Spaar het Gein en de gemeente Abcoude een lobby in Den Haag gestart voor aanleg van een spoortunnel onder het Gein. Dankzij de vasthoudende lobby, goedgezinde kamerleden (als Dick Stellingwerf) en de minder tactvolle opstelling van de toenmalige minister Jorritsma dwong de Tweede Kamer het kabinet tot aanleg van een aquaduct! Een onaangename consequentie van het besluit was dat een aantal woningen aan het begin van het Gein moest wijken. Een periode van forse bouwwerkzaamheden brak in 2001 aan, die duurde tot in 2006. Op de foto hieronder ziet u de het aquaduct in een redelijk vergevorderd stadium.

Deze foto is afkomstig van de website van Nico Spilt, meer in het bijzonder van de bijdrage ‘Ombouw Abcoude’ van Edward Bary. Op die website vindt u zeer veel (historische) informatie en zeer veel fraaie (historische) foto’s van het spoor bij Abcoude en het Gein. Breng absoluut een bezoek aan die site! Andere historische foto’s vindt u op de website van stationsweb.nl.

Foto’s van het aquaduct in aanbouw vindt u hier (volgt).

Het aquaduct werd op 1 december 2005 feestelijk geopend door commissaris van de koningin Boele Staal, die bij die gelegenheid bekendmaakte dat het aquaduct de naam ‘Rien Nouwen Aquaduct’ zou dragen. Rien Nouwen was voorzitter van de vereniging Bescherming Spoorbuurt Abcoude en speelde in die hoedanigheid een belangrijke rol in de succesvolle lobby. Rien Nouwen is helaas kort na het besluit tot aanleg van het aquaduct overleden en zou de opening ervan dus niet meer meemaken.

De provincie Utrecht heeft samen met de gemeente Abcoude besloten dat op oude spoortalud een fietspad wordt aangelegd dat het nieuwe station moet verbinden met het Gein en – via een fietsbrug over het Gein – het fort. Spaar het Gein is positief over dit plan. Spoorbuurtbewoners zijn in 2006 een lobby bij de gemeente begonnen om de brug ook toegankelijk te maken voor gemotoriseerd verkeer. Het voordeel daarvan is dat het (veiliger) eenrichtingsverkeer in Stationsstraat en Kerkstraat gehandhaafd kan blijven. Spaar het Gein onderschrijft die gedachte, maar wil er tegelijkertijd voor waken dat een dergelijke brug in de toekomst een argument voor aanleg van een rondweg door/langs het Geingebied wordt.

De spoorverdubbeling bij Abcoude, met name de consequenties voor de bewoners, heeft ook kunstenares Ida van der Lee geïnspireerd. Uit haar brein is afkomstig het project Ontroerend goed, dat najaar 2006 nog steeds in een afrondende fase verkeert.

Begin 2006 is, op initiatief van oud Spaar het Gein voorzitter Jan Swinkels, het plan opgevat een boekje over de totstandkoming van het Aquaduct te laten uitbrengen. In eendrachtige samenwerking tussen vertegenwoordigers van de gemeente, de vereniging Spaar het Gein, de vereniging Bescherming Spoorbuurt Abcoude, de vereniging Historische Kring Abcoude-Baambrugge en de stichting Cultuurhistorische Publicaties Abcoude en met forse subsidie, is een auteur gezocht en gevonden (Taki Swildens) die enthousiast en voortvarend aan de slag is gegaan. Het boekje, genaamd Sporen onder water, bevat ook een DVD met fraaie beelden van de bouwwerkzaamheden, gemaakt en vergaard door Jan Swinkels. Het boekje is op de dag van de officële opening van het verdubbelde spoor, op 2 juni 2007, aangeboden aan minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat en is te koop bij boekhandel Sprey en bij de Tabaksshop voor slechts € 17,95 inclusief de dvd.

Zie ook de volgende artikelen:

  • Nieuwsbrief 15 (oktober 2001), Werk aan het spoor vangt aan
  • Nieuwsbrief 12 (januari 2000), Het spoor en de doorvaart in het Gein.